Osmanlı Arşivinden Santorini Adası Deprem Verilerine Ulaşıldı

Yunanistan’ın Santorini Adası’nda devam eden sismik hareketlilik ve volkanik aktiviteler, geçmiş yıllara ait tarihsel kayıtlarla büyük benzerlik gösteriyor. İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Jeoloji Mühendisliği Bölümü araştırmacılarından Mostafavi Maresht, Osmanlı dönemine ait olan “İlm-i Tabakatü’l Arz” adlı jeoloji kitabında Santorini’de meydana gelen depremlere dair önemli bilgiler buldu.

Korkutan “Tarih Tekerrür Eder” Uyarısı

Santorini’de 26 Ocak’tan bu yana devam eden sismik hareketlilik, bilim insanlarının dikkatle takip ettiği bir süreç haline geldi. Bölgede 18 bin 400’den fazla deprem kaydedildi ve bunlardan 1300’ü 3 ila 5,3 büyüklüğünde gerçekleşti.

Maresht, Santorini ve Kolumbo denizaltı volkanını kapsayan geniş bir alanda yoğun sismik hareketlilik tespit edildiğini belirterek, “Tarih tekerrür eder” ifadesinin yalnızca tarihi olaylar için değil, jeolojik süreçler için de geçerli olduğunu vurguladı.

“Deniz Yüzeyinde Kristalleşip Yeni Adalar Oluşturur”

Maresht’in yaptığı incelemlere göre, Osmanlı jeoloji kitabı olan İlm-i Tabakatü’l Arz’da Santorini Adaları’nın denizaltı volkanları olduğu açıkça belirtiliyor. Kitapta, bu bölgedeki volkanik süreçlerin nasıl meydana geldiği detaylı bir şekilde anlatılıyor.

“Santorini Adaları, denizaltı volkanlarıdır. Bu yanardağ aynı zamanda bir denizaltı yanardağıdır. Denizaltında patlama yaşanır. Erimiş lavlar deniz altında oluşur, lavlar deniz yüzeyine ulaştığında kristalleşir ve sertleşerek yeni adalar oluşturur” ifadesi kitapta yer alıyor.

Kitapta, Akdeniz havzasındaki en büyük volkanların Vezüv, Etna, Stromboli ve Santorini olduğu belirtilirken, 1886 yılında Etna’da meydana gelen büyük bir patlamanın lavların kilometrelerce mesafelere ulaşmasına neden olduğu bilgisi de yer alıyor.

Günümüzde Yaşananlarla Benzerlik Gösteriyor

Osmanlı kayıtlarında yer alan bilgiler sadece Santorini ile sınırlı değil. Kitapta, şu anki adı Nisiros olan İncirli Adası’nda gerçekleşen volkanik patlamalardan da bahsediliyor. Bu ada, Santorini gibi volkanik bir yay üzerinde yer almaktadır. Maresht, bu kayıtların Santorini’de yaşanan olaylarla paralellik gösterdiğini ve jeolojik döngülerin tekrar edebileceğini aktardı.

2011 yılında da Santorini’de benzer bir hareketlilik yaşanmıştı, ancak süreç zamanla durulmuştu. Ancak şu anki sismik dalgalanmaların, bölgedeki volkanik aktivitenin gelecekte artabileceğine dair güçlü işaretler taşıdığı belirtiliyor.

Gelecek Senaryoları Korkuttu

Santorini Adası’nda devam eden yer hareketleri, bilim insanlarının gelecekte olası bir volkanik patlama ihtimalini göz önünde bulundurmasına neden oluyor. Osmanlı kayıtlarındaki tarihi verilerin günümüz olaylarıyla uyumlu olması, geçmişte yaşanan olayların günümüzdeki jeolojik tahminlerde ne denli önemli olduğunu göstermektedir.