Danimarka’da bir müze, geçen yaz British Museum’dan çalındığı ya da kaybolduğu tespit edilen 290 Yunan ve Roma mücevherinin iadesini sağlamak üzere müzeye yardımcı oldu.
Geçen Ağustos ayında British Museum’un üst düzey küratörü Peter Higgs’in sessizce görevden uzaklaştırılmasından birkaç hafta sonra ortaya çıkarılan ve envanterdeki 2 bin eserin eksikliği ile fark edilen hırsızlık olayından sonra eserlerin kurtarılması için harekete geçen müzeye bu büyük kurtarma operasyonunda en büyük destek Kopenhag’daki Thorvaldsens Müzesi’nden geldi.
Geçen ekim ayında, British Museum’dan çalınan 290 parça eser, muhafaza edilmek üzere müzeye teslim edildi ve bunlar ocak ayında müzeye iade edildi.
The Art Newspaper’a konuşan Thorvaldsens Müzesi sözcüsü, “Çalınan değerli taşlar için geçici bir yer sağladık, bir konservatör tarafından kontrol edilmelerine yardımcı olduk ve British Museum’a geri gönderilmeden önce doğru yetkililerle temas halindeydik” dedi.
Hepsi tek bir kaynaktan satın alınan 290 parça eser, 2010-2013 yılları arasında Danimarkalı antika mücevher koleksiyoncusu ve satıcısı Ittai Gradel tarafından Kopenhag müzesine teslim edilmişti.
MÜZE ARACILIĞIYLA İADE ETTİ
İddialara göre, o sırada Gradel’in, bu eserlerin çalıntı olabileceklerine dair hiçbir fikri yoktu. Daha sonra şüpheleri arttığında British Museum’u derhal uyardı ancak müze geçen yıla kadar iddiaları doğru dürüst araştırmadı. Bu talihsiz gecikme, geçen yaz müze müdürü Hartwig Fischer’in istifasına yol açtı.
Gradel mücevherleri iade etmek istiyordu, ancak çalıntı antikaları Danimarka’dan ihraç etmenin yasal zorlukları vardı bu nedenle bunu bir kurum aracılığıyla yapmak akıllıca görünüyordu. Böylelikle Gradel, Thorvaldsens’te kıdemli bir küratör olan Kristine Bøggild Johansen’in yardımıyla eserleri müze aracılığıyla iade etti.
“THORVALDSENS MÜZESİ’NE MİNNETTARIZ”
Gradel ayrıca, 2014-18 yılları arasında eBay’den 61 mücevher daha satın almıştı, ancak bunlar farklı koşullarda elde edilmişti ve geçen yılın başlarında bunları doğrudan British Museum’a iade etti.
British Museum sözcüsü müzenin “Thorvaldsens’in desteği için minnettar olduğunu” söyledi. Gradel’in toplam 351 parçayı kapsayan satın alma işlemleri yalnızca iki kaynaktan yapılmış görünüyor. Bu da müzeden çalınan eserlerin uzun bir süre boyunca nispeten az sayıda kanal aracılığıyla dağıtılmış olabileceğini düşündürüyor.
Ancak söz konusu iadeler gerçekleştiğinde dahi geriye bulunması gereken 1500 eser daha kalıyor. Bunlardan 351’i Danimarka’dan, 290’ı Thorvaldsens Müzesi aracılığıyla ve 61’i de doğrudan Gradel’den geri alındı.
BRITISH MUSEUM 300 ESERİN DAHA İZİNİ SÜRÜYOR
British Museum ayrıca, diğer kaynaklardan da altı parça daha ele geçirdi ve 300 eserin daha izini sürüyor. BM, kurtarma operasyonu devam ederken izini sürdüğü 300 eser hakkında (Birleşik Krallık’ta mı yoksa yurtdışında mı oldukları da dahil olmak üzere) daha fazla ayrıntı vermiyor. Bu mücevherlerin geri dönüşünün bu yıl içinde sağlanması umuluyor. Eğer bu gerçekleşirse, geriye yeri tespit edilemeyen yaklaşık 850 parça eser kalacak. Bunların çoğu düzgün bir şekilde fotoğraflanıp tasnif edilmediği için kimlik tespitlerinin zor olacağı tahmin ediliyor.
Eserleri kurtarma operasyonu, British Museum’un kurduğu “Çalıntı Eserlerin Geri Alınması İçin Bağımsız Uzman Danışma Paneli” tarafından denetleniyor. Müze, eserlerin bulunmasıyla ilgili Londra’daki ‘Eski Eser Satıcıları Derneği’ ile de iş birliği yapıyor ancak şimdiye kadar üyelerinden hiçbiri çalıntı parçalara rastlamadığını söylüyor. Korkulan, 850 parçanın, eserler hakkında daha az bilgiye sahip küçük tüccarlar aracılığıyla dağıtılmış olması.
Hırsızlık olayına ilişkin polis soruşturması devam ediyor. Londra’daki Doğa Tarihi Müzesi de operasyona destek sağlıyor. Müze sözcüsü konuyla ilgili ayrıntılı bilgi vermemekle birlikte, “Bilim insanlarımız son teknoloji görüntüleme ve analiz ekipmanlarını kullanarak, kurtarma projesi kapsamına giren eserlerin kaynağını tespit etmeye yardımcı olmak için çalışıyorlar” dedi.
